Leaving, Hommage aan Jóhann Jóhannsson

vanuit het maximale terugvallend in het minimale..

..aarschijnlijk was het bij het bezoeken van, of Doctor Strange, of de film Miss Peregrine's Home for Peculiar Children, dat ik met Louise in de bioscoop zat. Overduidelijk waar onze keuzes over het algemeen liggen. Marvel, uiteraard. En ik weet nog goed hoe ik met de première van Doctor Strange meerdere malen heb uitgesproken dat mijn verwachtingen niets minder waren dat alles in de cinema ging veranderen.

En Tim Burton. Geweldig geniepig vaak. Duister, sinister, en zoals overduidelijk, alweer eens een film die alleen een Tim Burton film is. Als het niet teveel een zing film is. Dan vind ik het nog geweldig, alleen trek ik het niet. Die liedjes he, elk zinnetje wat rijm en rijmt en rijmt..

Een paar weken later zou dus Arrival in de bioscopen gaan draaien. En zo zaten we dus weer eens in Hoofddorp, kopje koffie, popcorn en een middeltje Fanta. Zo zien we daar dus de trailer van Arrival voorbij komen, en bedachten we met zijn tweeën wat we beter niet hadden denken. Namelijk, dat Arrival niet helemaal onze cup of tea was, zogezegd.

Of het de aanwezigheid was Jeremy Renner was, die we kenden uit eerdere Marvel films als Clint Barton? Dat, en omdat we samen meer in de Fantasie en Heldenfilms zitten. Daarbij opgeteld dat een acteur als Forest Whitaker we toch over het algemeen niet uit onze bioscoop bezoekjes herinneren. Prachtig mooie man, mooie stem en een goede acteur. Veelal echter kennelijk in een ander genre.

Zo heb je dus een trailer, die niet direct aanspreekt qua cast. Een trailer die verkondigt dat twaalf ruimtestations zich ineens op aarde settelde, vormde de aanname Science Fiction. En Louise en ik dachten: Next!

Och, en is het niet meer dan logisch dat we een beetje verzadigd waren met de de twee eerder vermelde films. Voor mij persoonlijk DE twee titels die boven het genre waarin ze zitten uitstegen. Het is unfair te werken met termen als mooiste van allemaal. Daar pas ik dan ook voor. Is het realistisch te stellen dat Doctor Strange een mooiere film is dan laten we zeggen Iron Man 2? Ik waag mij daar niet aan in ieder geval. Een voorkeur voor een van de twee is net wat anders, en evengoed is iedere oordeel over iedere titel natuurlijk verbonden aan het moment van draaien.

Veel van de momenten van beleving in de wereld van Cinema, hangen meestal onbemerkt toch parallel verbonden met in hoeverre die nieuwste technieken het mogelijk nog mooier en intenser maakten. Ik denk dat het fair is te stellen dat Doctor Strange zeker bezien kan worden als een film die mede een finishlijn aanduidde, van een jarenlange overgang van het oude en het nieuwe, met de definitieve doorbraak van de 3D films.

Een proces waar ik heerlijk van heb genoten, het te mogen zien ontwikkelen. Waar het afhankelijk nog het, ow jee, -alles komt op je af- effect bezat, zag je zo rond de eerste Hobbit films al dat 3D meer en meer DE tool was geworden een enorme kwaliteitsverbetering te creëren in het beeld an sich.

Lees hierover verder..

Het duurde tot ver in 2017, toen ik ontdekte, hoe fout die eerste aanname bleek geweest te zijn. Het negeren van Arrival ging intussen gewoon verder, tot aan het moment dat ik hem uiteindelijk eens te pakken kreeg, en kon bekijken. Ik heb het geluk films hier in mijn kamer met beamer en al te kunnen bekijken, ook dat scheelt.

Één van de redenen dat ik hem uiteindelijk ben gaan kijken is vanwege het feit dat ik intussen Mark Richter's The Swimmer (On the Nature of Daylight) song meerdere malen was tegengekomen. Het was in dezelfde periode dat ik wat experimenteerde met het omzetten van gedownloade midi files van soundtracks, klassieker etc, tot een geheel eigen gemixte song ervan.

Studio ervaring opdoen zogezegd. Vooral was ik toen bezig met het 'bestuderen' van typische Cello & Violen arrangementen, en hoe die zoal digitaal te benaderen zijn, voor in bijvoorbeeld een soundtrack. Boring praatje, meer daarover komt in Studio Praat wel tevoorschijn. De openingstrack van de film leeft op de serene klanken van Mark Richter The Swimmer, en is als filmopener zo een ongelooflijk harde 'slapp in the face', waarvan je de pijnlijke afdruk pas gaandeweg het verloop van de film gaat voelen gloeien. Het is een film, waarbij tijd en stilte twee zulke sterke krachten zijn. Waarbij de kern niets anders draait om een zeer humane vraag, en zeer humane pijn, worsteling. Hoop & geloof.

Ten aanzien van The Swimmer, deze heb ik nooit daadwerkelijk aangepakt, zonder voorop te stellen dat het in ieder geval iets anders van opzet moest zijn dan het origineel. Saved by the bell, want ik kan het simpelweg niet bereiken met mijn keyboard en samples en DAW, om nog maar in de buurt te kunnen komen van het origineel.

Song for Louise (Banks) zoals hierboven staat is het resultaat hiervan, en was opgenomen nadat ik de film inmiddels al gezien had. Het is op zich wel een geslaagd experiment geworden, het basloopje is wel lekker. Maar ik blijf het een aanfluiting vinden, mocht het representatief staan aan waartoe de film inspireerde. Dat terzijde.

Lees hierover verder..

Maar goed, vanaf het wegebben van The Swimmer neemt de magie van de film, en haar soundtrack het geheel over. En het is daar waar het zo langzaam beetje bij beetje het verhaal van Jóhann Jóhannsson wordt. Ik heb er geen woorden voor, en ga ze niet vinden ook. Neem Heptapot B. Hoe meer buitenaards passend kan minimalisme, stilte en vulling, muzikaal vormgegeven worden? Het is zo anders.

Evengoed gaat ergens de teneur van het negeren zijn gangetje, want ondanks mijn totale overgave aan Arrival, betekende het voor mij niet direct die gelijke drang om alles van de beste man te willen horen. Noem het een lakse houding, maar is het niet zoals het vast, voor velen met mij, zo is gegaan? De trigger van een kil overlijden. Misschien zelfs om onbewust de shock van een plots overlijden nog iets groter te maken dan de ontvankelijkheid waar het sowieso al in verkeerde.

Is het misschien daarom, waarom we zoeken naar, op het moment dat we horen dat..?

Schoonheid in depressie, een essentie tot genialiteit..

..n daar staan we dan. Plots en massaal in shock te rouwen aan een digitaal vormgegeven grafzerk, in alle openheid onze laatste woorden aan uit te spreken.

Zo desperaat zoekend naar woorden, maar meer dan een eindeloos -wat erg-, en -wat een gemis- komt er niet voorbij, soms gepaard met een foto, of verwijzing naar een stuk waarna ze op dat moment aan het luisteren zijn.

En dat is mooi. Er IS ook simpelweg niets over te schrijven wat de shock al niet overruled heeft. Ik ben een meer teruggetrokken persoon, en zoals al op gebiecht, veel verder dan Arrival was ik nog niet gekomen. Beter laat dan nooit, ben ik gaan zoeken naar wat is verloren gegaan.

Het duurde een tweetal dagen van zoeken en binnen laten. Intussen werd het tijd, voor mijn eigen verwerking. Al vrij lang doe ik dat meestal door er een stuk muziek voor te schrijven, die zo direct mogelijk reflecteren wat ik erbij voel. De basis voor Leaving stond binnen een uurtje, de opname een dag later afgerond. Het raakt mij met regelmaat best hard, in hoeverre emoties zich soms zo sturend kunnen zijn in de klanken die uiteindelijk klinken.

Leaving reflecteert voor mij zo een beetje heel het traject van Arrival tot aan schrijven van de song dus. Het reflecteert ook aan een thematiek die ik al vaker beschreven heb, als worsteling binnen mijn eigen wereldje. De worsteling 'depressie' in combinatie met juist die intense schoonheid die ik ervaar binnen het luisteren en binnen laten ervan.

Het is dan ook precies dat, wat ik zoal tegen kwam, tijdens mijn twee dagen -beter laat dan nooit- zoektocht naar de legency van een overleden Jóhann Jóhannsson. Als ik het zou moeten inschalen, van leuk, tot gewoon, tot beetje triest, en uiteindelijk van donker tot dramatisch, is er altijd nog een overtreffendere trap, naar mijn mening, en dat is depressieve muziek. Zoals ik het ervaar is die laatste vorm, vaak helemaal uitgemolken tot iets wat zo ontzettend sereen en wonderlijk mooi is geworden. Zo rakend herkenbaar, alsof ik als luisteraar precies voorbij die grens ben gegaan.

De twee voorbeelden die hiervoor het beste toereikend zijn als voorbeeld te kunnen dienen, zijn wel 'A song for Europa' en 'Flight From the City'. Bekijk ook eens naar: Jóhann Jóhannsson - Full Performance (Live on KEXP) Verwijzingen hiernaar staan hier rechts van de pagina. Let wel, lang niet al het werk van Jóhann Jóhannsson zit in de depressieve hoek, integendeel. Het zijn echter wel de stukken die mij persoonlijk het hardst raken.

Het zijn zo een beetje de elementen uit Leaving, een stuk muziek wat ik slechts zo sereen mogelijk wil laten klinken, zo mooi mogelijk wil laten zijn, en dan gaat het simpelweg over die grens heen. De grens waarop de meeste mensen zullen reageren als: Zo, mooi hoor, maar echt vrolijk wordt je er niet van he?

Ik begrijp dat, maar voel mij al een leven lang onbegrepen, als ik altijd weer probeer uit te leggen dat het voor mij slechts het ultieme mooi is.

Lees hierover verder..

..inds het nieuws over de dood van Jóhann Jóhannsson bij mij binnenviel, gingen mijn gedachten als instant naar zelfdoding. Dit zegt iets over mijn eigen zwartgallige inslag, dat accepteer ik, maar evengoed. Twee dagen van binnen laten, nam niets van die angsten weg. Meer is het niet, een enorm verontrust: Het zal toch niet..

Natuurlijk was deze gedachte mede gevoed door het feit dat de doodsoorzaak onbekend was, en de politie de boel ging onderzoeken. Dat zet je toch aan het denken?

Maar goed, vanaf het moment van het nieuws van overlijden tot aan dit schrijven, is de stilte nog vele male harder toegeslagen, dan die vanuit zijn muziek dat ook al zo kenmerkend kon. Er is nog steeds geen nieuws wat ik kan vinden, die in ieder geval dat knagend stukje angst zou kunnen sussen.

En lijkt allemaal wel weer back to usual geworden. We zijn al lang weer verheugd met trailers als die van Deadpool 2, Black Panter, of noem ze maar op. We hebben er weer zin in!

Toch bemerk ik bij mijzelf ergens nog steeds met mijn hoofd in de donkeren wolken te lopen, worstelend met die link van depressie naar genialiteit. Moeilijk uit te leggen, zo schrijvend. Het is zeker dan ook iets wat mijn eigen persoonlijkheid sterk benaderd. En een al even oude overweging van hoe diep die grens dan precies ligt, daar waar voor mij mooi nog mooier wordt, maar voor velen het allemaal te zwaar zal zijn.

Ik weet helemaal van niets nog, dus rest ik nogmaals te zeggen dat het maar aannamen zijn. Ik kan mij echter er bij Jóhann Jóhannsson wel een connectie voelen. Het is dan ook die lange vertwijfeling van wat precies de bouwstenen van de genialiteit kunnen zijn. Kil gesteld: Is depressie een voorwaarde het zo mooi te kunnen maken?

Ik kan mij er wel iets bij voorstellen, dat je jezelf als componist moet afzonderen van enig realiteit, op weg naar juist alles wat je schrijft of maakt je terug moet geleiden naar een soort inner mens, ontdaan van enig realiteit. Het pure gevoel alles losgelaten te hebben, en jezelf in een zo ontzettend serene realiteit te vinden, waar alles basis is. En dan vanuit die innen-werkelijkheid een compositie te creëren, die voor zovele mensen zo ontzettend rakend is, als ware het pure schoonheid zelve. Of misschien zelfs eerder, een Puurheid, period. En voor mij is het dat dan ook.

En zie dan nog maar weer eens terug te komen.